04/11/2002
JEXJALUO ****
Ajuoge morem somo biro miyo AYAKI tieko jo-Kisumo
Jandiko; Mig. Ajos wuod Atiga
Nyikwa Ramogi wabiro tho warumo ka dipo ni wachiko itwa ne ajuoge ma jomiriambo, nyaka seche ma awuoyeni onge yadh AYAKI kata e pinje wasunge kuma iparo ni gik moko nitie duto. Gima omiyo wabiro tho en wich teko, rem somo, ahole, wuondruok, chan gi jo thieth mag bilek (jogo ma wuondore ni lakteche to gin mana jo-miriambo ma dwaro loso omuom e yor miriambo).
Sani koro higni adek ka akawo tiegruok e weche mag AYAKI gi touché ma iyudo eyor chode, ( HIV/AIDS and STD), kik wawuondre kata matin ni nduso pien moumo nyim nyalo miyo tuo mar ayaki kik maki, mano to kayiem ibiro yude mana kaka ng'at ma pok ong'adi bende nyalo yude. Ero nduor toki kanyo ni pien gi pien e mit NYAMRUOK ibiro tho gi pieni mong'adino! Puonj kuom ayaki osetamo jo-dolo lando gin gi lando mana duok Yesu gi giko piny to kaka ji nyalo dak kendo rito ringregi giwegi ok gi nyal puonjo. Jotend dind jok'Opere odagi wach mar rwako mipira chuth, kendo yor tiyo gi yedhe mag rito nyuol bende gidagi. To moko kuom gi to tinde nduso miel gi stisteche (sisters), mara ni ruoth oruwogi mara ni dada walalre, marani wabilre apanda onge ng'ama biro neon kata wacho; gikone to sista omako ich koro iriembe to padri to yudo kum, mano nyocha otimore Kitale ndalo moko mogwarore. Padri kotho gi Ayaki to iwachoni cancer ema onege. Sista konyuol to ni mano Roho maler! Kare Yesuno biro biro ka wasetho warumo ma piny odong nono. Kare obiro omo ang'o? Sani muma maler en kaka wanyalo ritore wawegi kuom midhieche mose biro e piny, kik watem wuondore ni tuoni ikelo gi chode kende, ooyo! E yude eyore ma moko bende kaka:
- Nyathi nyalo yude kuom min mare eseche ma inyuole, ka dipo ni min mare nitie gi tuo mar ayaki.
- Medo remo ma ok opim
- Tiyo gi pidhi ma ok ler kuom yore kaka tucho it, sindene, kod gigo mag thieth; kaka nago lak gi tero ji nyangu (ndiso pien moumo dho nyim kata ng'ado dho-okong' nyako).
- Kuom jogo matiyo e ute thieth nyalo yudo tuoni ka remb ng'ano man gi tuo oreyo adhola e dendgi.
- Tuk nindruok; dichuo nyalo medo g'ariyo ma nang' duong' nyadendi monindo godo, mano ok rach en mana ni ka dhakoni nie dwe to remo nyalo donjo e dho wuoyino. Nyadendi bende nyalo tugo gi ludh jadiyane mi oket e dhoge korudo kuom oledhi mag nindruok ma tinde ji puonjore; mano bende ok rach mak mana nika kodhi (mach) mar wuoyino odonjo e dhoge mit omuonyo to onyalo yudo tuoni. Ber mondo wuoyi orwak mapira kodwaro mondo nyadendi onyodhne ludheno. Wuoyi bende kik nindgi nyako man e dwe nikech remo e kuonde ma kute mag tuoni oponde.
- Nindruok e kind dichuo gi dichuo wadgi tiende ni nindo gi dag owuoyo (Olund) bende nyalo miyo tuoni landre nimar rudhruok kuom pien gi pien nyalo miyo del ridhre kando remb ji ariyogi riwre, ka achiel kuomgi nigi tuoni to nyalo miyo nyawadgi. Nyako gi wuoyi bende nyalo paroni oledhi mar nindo gi dag owuoyo ema tinde mit nikech bur mapile tinde orome, ok rach mak mana ni nyaka dichuo tem tiyo gi mapira. Nikech bur machien (olund) diny, miyo pien nyalo ridhore, mano miyo remb achiel kuomgi nyalo reyo pien ma oseridhore nikech rudhruok kuom mit mar yundruok.
- Eyor dhoth, nyathi matin nyalo yudo tuoni kuom min mare.
Kata kamano yore adek ma inyalo yud godo tuoni gin:
- Nindruok ma onge mapira
- tiyo gi riwi ma nyawadu osetiyogo (drug users)
- eseche ma miyo nigi ich, seche mag nyuol gi dhoth mar nyathi
matin.
- tiyo gi mipira (safer sex)
- lawo riwi gi nyawadu kata dhi ir jo-thieth mag bilek.
- Tiyo gi yedhe mag geng'o tuoni ne mine ma yach, eseche mag nyuol
kendo miyo nyathi matin monyuol yedhe ma nyalo geng'o yudo tuoni.
Puonj mogik akwayou nyikwa Ramogi duto madongo gi matindo yieuru ni nyaka watiek tuoni, kuom rito chikewa kaka joluo kendo kwero jachien gi timbene duto. Gima onego wawe chuth en terruok aoyaye mak wa nono nito ng'at ma anindo godo nito en ng'at ma nade, bedo gi jadiyani achiel mihero kendo iyie kuome (trusted friend/lover/partner), katek ni nyaka idhi gi jago moro ma ok ilony gi wuodhe to rwak mapira (TRUST condom).
Jodongo ma pod ok oyie ni tuoni nitie lokuru pachu, kik item nindo aninda gi yuori moro ma ineno ni wang'e ler nikech nyocha odak e boma gi chuore, ni en ok onyal bedo matuo; Oooyo! Tuoni ok nene e del kata e wang' ng'ato ka wuotho machweno e man kode, momewono e man kode, ma sanadane dongono e man kode. Un kijende tang' ne ADHIAMBO SIANDA! Un nyiri tanguru ne josude gi jomwandu, giting'o tho. Luor dendi mondo ndaloni obed mang'eny e pinyka.
Kidwaro kendo to dhi e od thieth, VCT, kata penj wuon Abila mondo ong'adni rieko kik iwuondri ni nyani jalemo en ok onyal bedogi AYAKI kata nyako wachoni wuoyini nyocha ja-kwaya en ok onyal bedo gi AYAKI gini omako piny ngima.
Kuom joter man gi otiko, yie itigi mapira. Wach mogik ka ok iwinjo injili ma agolo kawuono to kare warom e polo. Kik iywagi nine ok owachni. Tuoni mako kijende, nyiri, mine, wuone, mere, oche, pate, sistas, brathe, pastas gi lakteche kanyakla.
Kain gi wach to orna;
WuonAbila@jaluo.com
NYASACH KWERE MONDO OGWEDHU KENDO OMEDU NGIMA!
Daher winjo dwondi in bende, iwinjo?
Inyalo oro twak kod weche manyien ne: Mig. Ajos wuod Atiga
WuonAbila@jaluo.com
: Riwruok mar JOLUO e Piny Ngima, orwaku uduto mondo ubed e kanyakla mar burani. Ornwa nyingi gi nondi kaka obedo. Riwruok e teko joka Nyanam.