LUO - KITGI GI TIMBEGI
Tho Mar Jaduong'
Ka jaduong'otho kata en okebe, ogayi kata ng'at moluor e piny; ka otho
godiechieng', mano Luo ok ohero. Ka otho kamano, monde kende ema
ywage matin tin; ging'uro ywakne to ka chieng' oliero dhi podho eka ji
duto mboro ywakne matek gi nduru maduong' kendo gi kanyono eka ji
ng'eyo ni jaduong' otho.
Gikanyono, chiege ma mikayi chodore dong' duk, eka
monde duto timo kamano nikech chworgi ma yande rwakogi law otho.
Yawuote, mond yawuote, migoke, gi yuoche madongo gi matindo, duto
chodore duk, to ka yande dichwo ochayo chiege maduong' (mikayi)
chieng'no mikayi dagi chodore nikech nene ochaye.
Jomadongo onego saye gi kinda nyaka oyie chodore; eka nyiekene bende
chodore. Ma e rach mar chayo dhako maduong' kihero dhako matin,
kendo timno koro hulore e nyim ji ratiro!
Tero Buru
Kinyne gigolo jaduong' oko gipiele e gamb dhoode maduong' kendo
chieng'ni
ema ji teroe buche. Yawuoyi yworo e kwonde duto mar piny, tero
buche e
thim, mar dhi chulo kuor ka gikedo gi wasikgi e thim, kendo gi neko
kanyalore. Chieng' ni mikayi golo gik moko mag ot olo kendo gipuko bel
moko oko dhok chamo chamo; gimuko dak achiel gi chiw, gigolo oko.
Chieng'ni mar buru monde ywak duk ka gisedo oko kendo gibukore gi buru
ka gimienore gi owuoch dhok kar romb jogo duto ma nyoro ochodore.
Yawuot ng'ama otho bende dhi buru ka gitweyo lep apowa kata amina.
To wuoyi maduong' sidho kondo kata osimbo wuon, gi tong'e e lwete. To
ka joburu duogo, kamoro giduogo gi agoro maduong', kata giduogo gi
jogegi monegi e thim kuno, ka giting'o. Ka giduogi
monde gi mon mobiro ywak wuok romo ni jo buru gi nyiri gi chwo duto
duto ma nodong' e dala mosea kwonde duto mobiro ywak. Kar kanyo
ema dhako maduong' ruako tora ka chwore yande nonego dhano.
Kunyo Bure
E duok joburugo ywak bedo maduong' ahinya kendo kamoro giduogo gi yudo
kabur osekuny to lutne ema podi. Ka kunyo bur ogik yuore maduong'
ema yweyo kar kunyo gi okinga; kendo gikunyoe od chiege maduong' e
dier ot tir ka gibaro chiw. To ka mikayi noyudo osetho, gigero
abila e but od mikayi ka
giporo ni mano od mikayi, abilano. Chieng' mar buru, gi omo bul
(bund
sigudi) gi nyadwong'ne kuom okebe kata kuom ogayi; giome gi gweno kata
bel.
Luoko
Kitundu
To ka kar iko ogik dhako ma youre dhi omo pi e aora gi dapi; to
dapigni
oting'o gi dier wiye lilo. Yuoreno olo pi e tago to yuoche
mamoko omake ka
gikete e thigo mar dhood dhako maduong' kanyo ema mon go luokoe
kitundu.
Giluoko lwetene gi tiendene; giluoko fuondege e oigla, oswaro kata
tawo, to
ka ojadwar giluoke e agulu bende. To ka giseluoke, yuochego lute
ebur.
Kiluto ng'ato e bur moro amora ok nyal ywak kata goyo koko nikech
gikowe gi kwe. Ji okuyo ka gikulo wigi piny, to jo mochungo
osiro lew tong' piny. To
ka dhok pod ok odonjo e kul ok ginyal ike; gipero lowo, kata giumo bur
gi
pien kata thigo. Ka dhok osedonjo eka giike e kar saa apar ga
ariyo ka
chieng' podho.
Ik Mare
Ka koro gidwaro ike wuode maduong', ma wuod mikayi ema kwongo bolo
lowo e bur eka yawuoyi duto, kaka chanruok mar nyuomo minegi obet.
To ka yawuoyi duto osebolo lowo dhako maduong' kwongo bolo lowo ni mon
moko, bang'e mon bende bolo lowo kaluwore gi kaka nene onyuomgi; eka
nyiri gi wagogni mosedhi tedo bende bolo lowo kamano. To ka
nitie nyathi matin, min mako lwete kirogo lowo. Jogi duto kiro
lowo gi ka dier ng'egi, ka giloko ng'egi ne bur; to ka kiro lowo
oserumo eka gi ike. Ka gise ike ji mboro ywak maduong' ka gisewe.
Tweyo Chola
Gotieno kar saa achiel gi nus kata saa ariyo ging'ondo rombo eka
anyuolane
duto tweyo dend rombono e lwetgi; jomachwo tweyo e lwetgi korachwich
to joma mon koracham. Ka giseng'ondo, otienono joge duto nindo e
od dhako maduong', monde, jawuote, nyige, mond yawuote gi migogni;
duto giriwore e ot achiel ema ginindoe. Chieng'no kwer onge; ema
omiyo ginindo kamano mondo gipar wuon pacho.
(Jandiko en NICK Nyakwar Obere, ka en e
Boma ma Kisumo)
Ka in gi mari moro ma di wandik
ka to orni
Akelo,Nyar Kager
jaluo@jaluo.com
Daher winjo dwondi in
bende, iwinjo?